انواع ابزار
قیچی کابل بر
بست روکش دار چیست؟ | انواع بست روکش دار
بست روکش دار چیست: بست روکش دار نوعی بست فلزی است که سطح داخلی آن با یک لایه محافظ از جنس لاستیک یا پلاستیک پوشانده شده و به منظور محکم کردن و نگهداری لوله‌ها، کابل‌ها و شیلنگ‌ها به سطوح مختلف به کار می‌رود؛ این روکش مزایایی نظیر جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی، کاهش لرزش و صدا، محافظت از سطح لوله یا کابل در برابر خراشیدگی و آسیب، و در برخی موارد ایجاد عایق الکتریکی را به همراه دارد و بسته به نوع کاربرد و شرایط محیطی در انواع مختلف پیچی، کمربندی، ریل دار و U شکل با روکش‌های گوناگون مانند EPDM و PVC تولید و عرضه می‌شود.
مزایای استفاده از بست روکش دار در لوله کشی
استفاده از بست روکش دار در لوله کشی مزایای متعددی به همراه دارد که باعث می‌شود این نوع بست به یک انتخاب ارجح در بسیاری از پروژه‌ها تبدیل شود. در زیر به طور کامل به این مزایا می‌پردازیم:
۱. جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی:
- ایجاد یک لایه محافظ: روکش موجود بر روی سطح داخلی بست، یک سد فیزیکی بین فلز بست (که معمولاً از جنس فولاد یا گالوانیزه است) و سطح خارجی لوله ایجاد می‌کند. این امر از تماس مستقیم فلز با عوامل خورنده مانند رطوبت، مواد شیمیایی موجود در سیال عبوری از لوله یا محیط اطراف جلوگیری می‌کند.
- افزایش طول عمر سیستم لوله کشی: با ممانعت از خوردگی و زنگ زدگی، طول عمر لوله‌ها و بست‌ها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و نیاز به تعمیرات و تعویض‌های زودهنگام کاهش می‌یابد. این امر در بلندمدت منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.
۲. کاهش لرزش و صدا:
- خاصیت میرایی روکش: جنس لاستیکی یا پلاستیکی روکش دارای خاصیت میرایی است. این خاصیت باعث جذب و کاهش ارتعاشات ناشی از جریان سیال در لوله، عملکرد پمپ‌ها یا سایر تجهیزات متصل به لوله کشی می‌شود.
- کاهش انتقال صدا: با جذب لرزش‌ها، انتقال صدا از طریق لوله‌ها به سازه و محیط اطراف به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. این امر به ویژه در ساختمان‌های مسکونی، بیمارستان‌ها و محیط‌های صنعتی که کاهش سطح صدا اهمیت دارد، بسیار مهم است.
۳. محافظت از سطح لوله:
- جلوگیری از خراشیدگی و آسیب: تماس مستقیم فلز به فلز می‌تواند منجر به ایجاد خراشیدگی، فرورفتگی یا سایر آسیب‌ها بر روی سطح خارجی لوله‌ها شود، به خصوص لوله‌هایی که از جنس‌های نرم‌تر مانند پلاستیک یا مس ساخته شده‌اند. روکش نرم بست از ایجاد این آسیب‌ها جلوگیری می‌کند.
- حفظ یکپارچگی لوله: حفظ سلامت سطح خارجی لوله به حفظ یکپارچگی ساختاری آن کمک می‌کند و از نقاط ضعف احتمالی که می‌توانند منجر به نشتی شوند، جلوگیری می‌کند.
۴. ایجاد عایق الکتریکی (در برخی کاربردها):
- جلوگیری از جریان الکتریکی ناخواسته: در برخی سیستم‌های لوله کشی که در معرض جریان‌های الکتریکی سرگردان قرار دارند، روکش غیر رسانای بست می‌تواند به عنوان یک عایق الکتریکی عمل کرده و از انتقال این جریان‌ها به لوله‌ها و آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری کند. این امر به ویژه در صنایع نفت و گاز و تاسیسات صنعتی اهمیت دارد.
۵. نصب آسان و محکم:
- ایجاد اصطکاک مناسب: روکش موجود بر روی بست می‌تواند اصطکاک بین بست و لوله را افزایش داده و در نتیجه اتصال محکم‌تری را فراهم کند. این امر به جلوگیری از لغزش یا جابجایی لوله‌ها در اثر فشار سیال یا عوامل خارجی کمک می‌کند.
- انطباق با ابعاد لوله: روکش انعطاف‌پذیر می‌تواند تا حدودی با تغییرات جزئی در قطر لوله سازگار شده و اطمینان حاصل کند که بست به خوبی بر روی لوله قرار می‌گیرد.
۶. زیبایی ظاهری (در برخی موارد):
- پوشاندن بست فلزی: روکش می‌تواند ظاهر زیباتری به سیستم لوله کشی ببخشد، به خصوص در مواردی که لوله‌ها در معرض دید قرار دارند.
- به طور خلاصه، استفاده از بست روکش دار در لوله کشی نه تنها از نظر فنی و عملکردی مزایای قابل توجهی دارد، بلکه می‌تواند به افزایش طول عمر سیستم، کاهش هزینه‌های نگهداری و بهبود ایمنی و آسایش محیط نیز کمک کند. انتخاب بست روکش دار مناسب با توجه به نوع لوله، سیال عبوری، شرایط محیطی و الزامات پروژه، یک تصمیم هوشمندانه در طراحی و اجرای سیستم‌های لوله کشی است.
انواع بست روکش دار برای لوله‌های مختلف
بست‌های روکش دار، با توجه به تنوع لوله‌ها و کاربردهای مختلف، در انواع گوناگونی طراحی و تولید می‌شوند. این تنوع بر اساس جنس روکش، جنس بدنه بست، نوع اتصال، شکل ظاهری و کاربرد خاص آن‌ها ایجاد می‌شود. درک این دسته‌بندی‌ها به شما کمک می‌کند تا بست مناسب برای لوله مورد نظر خود را انتخاب کنید. در ادامه به بررسی انواع رایج بست‌های روکش دار برای لوله‌های مختلف می‌پردازیم:
- بر اساس جنس روکش:
بست روکش دار لاستیکی (Rubber Lined Clamps):
- جنس روکش: معمولاً از لاستیک‌های مصنوعی مانند EPDM، نئوپرن یا سیلیکون ساخته می‌شوند.
- ویژگی‌ها: انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت خوب در برابر لرزش و صدا، عایق الکتریکی مناسب (بسته به نوع لاستیک)، مقاومت در برابر خوردگی و سایش.
- کاربردها: برای لوله‌های فلزی، پلاستیکی و شیشه‌ای که نیاز به کاهش لرزش و صدا دارند، سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک، لوله‌های حساس به خراشیدگی.
بست روکش دار پلاستیکی (Plastic Lined Clamps):
- جنس روکش: از پلاستیک‌های مختلف مانند PVC، پلی پروپیلن (PP)، پلی آمید (PA) یا تفلون (PTFE) ساخته می‌شوند.
- ویژگی‌ها: مقاومت شیمیایی بالا در برابر مواد خورنده، وزن سبک، عایق الکتریکی خوب، مقاومت در برابر دماهای مختلف (بسته به نوع پلاستیک).
- کاربردها: برای لوله‌های انتقال مواد شیمیایی، صنایع غذایی و دارویی، محیط‌های با رطوبت بالا، لوله‌های پلاستیکی.
بست روکش دار ترموپلاستیک الاستومر (TPE Lined Clamps):
- جنس روکش: از مواد TPE که ترکیبی از خواص لاستیک و پلاستیک را دارند، ساخته می‌شوند.
- ویژگی‌ها: انعطاف‌پذیری خوب، مقاومت در برابر سایش و پارگی، بازیافت‌پذیر، مقاومت شیمیایی متوسط.
- کاربردها: کاربردهای متنوعی دارند که نیازمند ترکیبی از انعطاف‌پذیری و مقاومت هستند.
- بر اساس جنس بدنه بست:
بست روکش دار فلزی (Metal Body with Lining):
- جنس بدنه: معمولاً از فولاد کربنی با روکش گالوانیزه (برای مقاومت در برابر زنگ زدگی)، فولاد ضد زنگ (استنلس استیل) برای محیط‌های خورنده یا آلومینیوم برای کاربردهای سبک وزن ساخته می‌شوند.
- ویژگی‌ها: استحکام و دوام بالا، قابلیت تحمل بارهای سنگین.
- کاربردها: برای نگه داشتن لوله‌های فلزی سنگین، سیستم‌های لوله کشی صنعتی، تاسیسات ساختمانی.
بست روکش دار پلاستیکی (All-Plastic Lined Clamps):
- جنس بدنه: از پلاستیک‌های مهندسی مقاوم مانند پلی آمید تقویت شده یا پلی پروپیلن تقویت شده ساخته می‌شوند که روکش نیز از جنس پلاستیک سازگار با بدنه است.
- ویژگی‌ها: وزن بسیار سبک، مقاومت شیمیایی عالی، عایق الکتریکی کامل، مناسب برای محیط‌های خورنده و بدون نیاز به اتصال زمین.
- کاربردها: برای لوله‌های پلاستیکی در صنایع شیمیایی، آزمایشگاهی، و کاربردهایی که وزن و مقاومت شیمیایی اهمیت بالایی دارند.
- بر اساس نوع اتصال:
بست روکش دار پیچی (Screw Clamps):
- نحوه اتصال: با استفاده از یک یا چند پیچ و مهره محکم می‌شوند.
- ویژگی‌ها: اتصال محکم و قابل تنظیم، مناسب برای بارهای متوسط تا سنگین.
- کاربردها: رایج‌ترین نوع بست برای لوله‌های مختلف در صنایع و ساختمان‌ها.
بست روکش دار جوشی (Weld Clamps):
- نحوه اتصال: به سازه یا لوله از طریق جوشکاری متصل می‌شوند.
- ویژگی‌ها: اتصال بسیار محکم و دائمی، مناسب برای بارهای سنگین و کاربردهای صنعتی خاص.
- کاربردها: در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و ساخت و سازهای بزرگ.
بست روکش دار ریلی (Rail Clamps):
- نحوه اتصال: طراحی شده برای نصب بر روی ریل‌های مخصوص (مانند ریل‌های پروفیل C).
- ویژگی‌ها: نصب و جابجایی آسان بر روی ریل، انعطاف‌پذیری در تغییر موقعیت لوله‌ها.
- کاربردها: در سیستم‌های تاسیسات الکتریکی و مکانیکی ساختمان‌ها، صنایع با نیاز به تغییرات مکرر در آرایش لوله‌ها و کابل‌ها.
بست روکش دار کمربندی (Band Clamps):
- نحوه اتصال: به صورت یک کمربند دور لوله بسته شده و با یک مکانیزم قفل شونده محکم می‌شود.
- ویژگی‌ها: نصب آسان و سریع، مناسب برای قطرهای مختلف لوله.
- کاربردها: برای بستن لوله‌های انعطاف‌پذیر، شیلنگ‌ها و کاربردهای موقت.
- بر اساس شکل ظاهری و کاربرد خاص:
- بست تک پیچ روکش دار (Single Bolt Clamps): برای نگهداری لوله‌های سبک و با بار کم.
- بست دو پیچ روکش دار (Double Bolt Clamps): برای نگهداری لوله‌های با بار متوسط و ایجاد استحکام بیشتر.
- بست سنگین روکش دار (Heavy Duty Clamps): با طراحی قوی‌تر و معمولاً چند پیچ برای نگهداری لوله‌های سنگین و در معرض بارهای زیاد.
- بست لرزه‌گیر روکش دار (Anti-Vibration Clamps): با طراحی خاص روکش و بدنه برای جذب حداکثری لرزش.
- بست عایق روکش دار (Insulated Clamps): با روکش ضخیم‌تر و جنس عایق برای جلوگیری از انتقال حرارت یا الکتریسیته.
نحوه نصب صحیح بست روکش دار
آماده سازی و بررسی:
- انتخاب بست مناسب: ابتدا بست روکش دار مناسب با قطر خارجی لوله یا کابل مورد نظر و همچنین جنس آن (فلزی، پلاستیکی و غیره) را انتخاب کنید. اطمینان حاصل کنید که روکش داخلی بست سالم و بدون پارگی یا آسیب دیدگی باشد.
- بررسی سطح لوله/کابل: سطح لوله یا کابلی که قرار است بست روی آن نصب شود را تمیز کنید. هرگونه گرد و غبار، روغن، یا آلودگی دیگر می‌تواند مانع از اتصال محکم بست شود.
- آماده سازی ابزار: ابزار مورد نیاز برای نصب معمولاً شامل پیچ گوشتی (دستی یا برقی)، آچار (در صورت نیاز به مهره)، متر یا خط کش (برای تعیین محل نصب)، و در برخی موارد دریل (برای ایجاد سوراخ در محل نصب) می‌باشد.
تعیین محل نصب:
- اندازه گیری و علامت گذاری: محل دقیق نصب بست را بر اساس نقشه یا نیاز پروژه تعیین کنید. از متر یا خط کش برای اندازه گیری دقیق فاصله و علامت گذاری محل سوراخ‌ها (در صورت نیاز به پیچ کردن بست به سطح) استفاده کنید.
- رعایت فواصل استاندارد: در لوله کشی یا کابل کشی‌های طولانی، به فواصل استاندارد بین بست‌ها توجه کنید تا از افتادگی یا حرکت بیش از حد لوله یا کابل جلوگیری شود. این فواصل معمولاً در مشخصات فنی پروژه یا دستورالعمل‌های نصب ذکر شده‌اند.
نصب بست:
- قرار دادن لوله/کابل در بست: لوله یا کابل را به آرامی داخل بست روکش دار قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که روکش داخلی بست به طور کامل با سطح لوله یا کابل تماس پیدا کند.
- محکم کردن بست: بسته به نوع بست، مراحل محکم کردن آن متفاوت است:
- بست‌های پیچی: پیچ یا پیچ‌های بست را با پیچ گوشتی به آرامی و به طور یکنواخت سفت کنید. از سفت کردن بیش از حد که می‌تواند باعث آسیب به روکش یا لوله/کابل شود، خودداری کنید. هدف، ایجاد یک اتصال محکم و بدون لغزش است.
- بست‌های کمربندی: کمربند بست را دور لوله/کابل محکم کنید و سپس قفل آن را ببندید. میزان سفتی را به گونه‌ای تنظیم کنید که لوله/کابل محکم در جای خود قرار گیرد اما تحت فشار زیاد نباشد.
- بست‌های ریل دار: بست را در محل مورد نظر روی ریل قرار داده و سپس پیچ یا مهره آن را محکم کنید.
- تثبیت بست به سطح (در صورت نیاز): اگر بست باید به یک سطح (مانند دیوار، سقف یا تکیه گاه) متصل شود:
- ایجاد سوراخ: در صورت نیاز، با استفاده از دریل در محل‌های علامت گذاری شده سوراخ ایجاد کنید. از مته مناسب با جنس سطح استفاده کنید.
- قرار دادن رولپلاک (در صورت نیاز): اگر سطح از جنس بتن، آجر یا مصالح مشابه است، ابتدا رولپلاک مناسب با اندازه پیچ را در سوراخ قرار دهید.
- پیچ کردن بست: بست را در محل مورد نظر قرار داده و با استفاده از پیچ مناسب آن را به سطح محکم کنید. اطمینان حاصل کنید که بست به طور کامل و محکم به سطح متصل شده است.
بازرسی نهایی:
- بررسی استحکام: پس از نصب، بست را به آرامی تکان دهید تا از محکم بودن آن و عدم لغزش لوله یا کابل اطمینان حاصل کنید.
- بررسی روکش: مطمئن شوید که روکش داخلی بست در حین نصب آسیب ندیده باشد و به طور کامل از لوله یا کابل محافظت کند.
- اطمینان از عدم فشار: بررسی کنید که بست بیش از حد به لوله یا کابل فشار وارد نمی‌کند، زیرا این امر می‌تواند در طولانی مدت باعث آسیب شود.
نکات مهم در نصب بست روکش دار:
همیشه از بست با اندازه مناسب برای لوله یا کابل استفاده کنید. بست خیلی بزرگ یا خیلی کوچک نمی‌تواند عملکرد صحیحی داشته باشد.
از سفت کردن بیش از حد بست خودداری کنید. این کار می‌تواند باعث آسیب به لوله، کابل یا روکش بست شود.
در محیط‌های با رطوبت بالا یا مواد خورنده، از بست‌های با جنس و روکش مقاوم در برابر خوردگی استفاده کنید.
در صورت نصب تعداد زیادی بست، از ابزار برقی مناسب برای افزایش سرعت و دقت کار استفاده کنید.
همیشه دستورالعمل‌های نصب ارائه شده توسط سازنده بست را مطالعه کنید و به آن‌ها عمل کنید.
بست روکش دار چه کاربردی دارد؟
برای محکم کردن و نگهداری لوله‌ها، کابل‌ها و شیلنگ‌ها به سطوح مختلف، ضمن محافظت از آن‌ها در برابر آسیب، لرزش و خوردگی.
چگونه بست روکش دار مناسب را انتخاب کنم؟
بر اساس قطر خارجی لوله/کابل، جنس لوله/کابل، شرایط محیطی (رطوبت، دما، مواد خورنده) و نوع کاربری.
قیمت بست روکش دار چقدر است؟
بسته به جنس، سایز، نوع روکش و برند تولید کننده متفاوت است.
آیا بست روکش دار برای لوله‌های پلاستیکی مناسب است؟
بله، بست روکش دار به دلیل روکش محافظ خود از آسیب دیدن لوله‌های پلاستیکی جلوگیری می‌کند.
نحوه نصب بست روکش دار چگونه است؟
بست را دور لوله/کابل قرار داده و با استفاده از پیچ یا قفل آن را محکم کنید. در صورت نیاز، بست را به سطح مورد نظر پیچ کنید.
آیا بست روکش دار در برابر حرارت مقاوم است؟
مقاومت حرارتی بست روکش دار به جنس روکش آن بستگی دارد. برخی روکش‌ها برای دماهای بالا مناسب‌تر هستند.
تفاوت بست روکش دار با بست معمولی چیست؟
بست معمولی روکش محافظ ندارد و ممکن است باعث خوردگی، لرزش و آسیب به لوله/کابل شود. بست روکش دار این مشکلات را برطرف می‌کند.
